Kategorie
Kraje nordyckie

Jak wotum zaufania w Szwecji rozgrywa politykę

Głosowanie nad wotum zaufania stało się w rękach szwedzkiej prawicy bardzo niebezpiecznym narzędziem. Tuż po objęciu stanowiska szefowej rządu Magdalena Andersson podkreśliła jego inflację w polityce. Najwięcej tego typu głosowań przeprowadzono, gdy Stefan Löfven był premierem. Nie licząc tych, którymi grożono. Ostatnio straszono głosowaniem nad wotum zaufania naciskając rząd do podjęcia decyzji w sprawie tzw. ostatecznego składowiska promieniotwórczych odpadów ze spalonego paliwa jądrowego w Forsmark. (Więcej w: Energia jądrowa rozpala Szwecję. Czy ją zniszczy?) Gdyby nie to, że rząd postanowił zająć stanowisko w tej sprawie, to po raz ósmy w ciągu 7 lat Riksdag głosowałby nad wotum zaufania.

wotum zaufania w Szwecji Szkice Nordyckie Anna Dutka Morgan Johansson

Wniosek o głosowanie nad wotum zaufania pozwala większości parlamentarnej obalić premiera lub zmusić do odejścia ministra. W normalnych okolicznościach reguluje to nurt polityki, gdy ten wpada w odmęty. Od 1980 w parlamencie szwedzkim 12 razy przeprowadzono głosowanie nad wotum zaufania. Stefan Löfven przeszedł do historii jako pierwszy premier obalony przez Riksdag w taki sposób. Anna Johansson (S) i minister ds. wewnętrznych Anders Ygeman (S), gdy w czerwcu 2017 zagrożono im głosowaniem nad wotum zaufania w związku ze skandalem – tzw. Transportstyrelseskandalen, postanowili odejść zanim do niego doszło. W rękach populistów wotum zaufania staje się jednak skutecznym narzędziem do politycznych rozgrywek. Takie głosowanie budzi emocje, jest więc widowiskowe. Buduje oglądalność i daje okazję do tworzenia negatywnej narracji o przeciwnikach politycznych. A im więcej chaosu w polityce, tym trudniej zwykłym ludziom nadążać za tym co się w niej dzieje. W efekcie tylko nieliczni i bardzo zainteresowani tematem rozumieją sedno wydarzeń. A to jest na rękę opozycji. Łatwiej wówczas manipulować opinią publiczną.

Wotum zaufania – narzędzie rozgrywek politycznych?

I z tego powodu głosowanie nad wotum zaufania jest skutecznym narzędziem rozgrywek politycznych. Rząd poddawany nieustannej presji „zwolnienia” premiera lub ministrów może ulegać podejmując niekoniecznie mądre decyzje. Zaczyna wchodzić w niewygodne relacje i idzie na niekiedy niełatwe kompromisy. W szwedzkiej polityce największe koszty ponosi się, gdy zostaje nadużyte zaufanie wyborców. Jeśli więc partia zaczyna zbaczać z kursu przychodzi jej zapłacić za to podczas kolejnych wyborów.

Gdy głosowanie nad wotum zaufania wchodzi w fazę nadużycia, tworzy się też chaos w polityce i na stanowiskach decyzyjnych. Zwłaszcza w tak niepewnych geopolitycznie i ekonomicznie czasach jak teraz. Po okresie zaciskania pasa, dramatycznych skutkach pandemii dla gospodarki mierzymy się z konwencjonalną wojną w środku Europy i z daleko idącymi jej konsekwencjami. Do tego Szwecja jest w trakcie ubiegania się o przyjęcie do NATO. Ostatnią rzeczą jaką jej teraz potrzeba to kolejny kryzys rządowy. I to tak krótko przed wyborami. Gdy więc niebiesko-brunatni domagają się zwolnienia kluczowego dla bezpieczeństwa wewnętrznego kraju ministra w samym środku takich wydarzeń, to można z bliska poobserwować jakim kosztem populiści idą po władzę. Morgan Johansson odpowiada m.in. za obronę cywilną, Säpo, bezpieczeństwo cyfrowe, kwestie eksportu broni. Zdegustowana sytuacją Magdalena Andersson w wypowiedzi dla SVT zastanawia się kogo jeszcze prawica zechce obalić: ministrę spraw zagranicznych czy ministra obrony narodowej? Premiera stwierdziła wręcz, że Ulf Kristersson nie sprawdził się jako lider opozycji popierając w tak delikatnym dla kraju momencie głosowanie nad wotum zaufania dla jednego z trzech kluczowych ministrów odpowiedzialnych za akcesję Szwecji do NATO.

Negatywny wpływ na zaufanie do polityków

Jeszcze niedawno byliśmy świadkiem debaty pomiędzy Ulfem Kristerssonem a Magdaleną Andersson, w której politycy wzajemnie sobie dziękowali, okazywali uznanie. A wszystko, żeby pokazać jedność w obliczu gróźb Putina i w procesie ubiegania się o przyjecie do NATO. Dzisiaj szef Moderatów twierdzi, że „Riksdag musi móc pociągać do odpowiedzialności ministra jeśli ten zaniedbuje swoją pracę”. No i oczywiście to nie są przypadkowe słowa. Każde z nich to część mantry przedwyborczej. Jeśli ułoży się w pieśń zwycięstwa, to Szwecja odejdzie jeszcze bardziej od ideałów państwa dobrobytu.

Szwedzka opozycja prawicowa jest w politycznej grze jak widać bezwzględna. Ale też bezsensowna – jak skomentowała Lena Mellin w podkaście „Aftonbladet” „En runda till” w odcinku Cirque du Ståhej. Dziennikarka dodała, że zgłaszanie kolejnego wniosku o wotum zaufania w sytuacji, gdy opozycja nie dysponuje taką liczbą głosów, żeby odwołać ministra sprawia, że wyborcy tracą zaufanie do polityków. I zastanawia się dlaczego prawica nie podjęła takich działań wcześniej, skoro Morgan Johansson od 8 lat jest ministrem? Przekroczyliśmy próg 100 dni do wyborów. Jaki więc cel miałoby mieć zwolnienie tak doświadczonego ministra i powoływanie nowego tuż przed wyborami? My Rohwedder w tym samym odcinku podkastu wręcz obawia się, że takie zachowanie polityków może przełożyć się na mniejsze zainteresowanie polityką wyborców. I zastanawia się ilu z nich nie pójdzie na jesieni głosować?

Nadużywanie wotum zaufania w Szwecji?

2 czerwca 2022 po raz 13 od 1980 w Szwecji złożono wniosek o głosowanie nad wotum zaufania. Z inicjatywą wyszli Sverigedemokraterna, partia antyimigrancka, z nazistowskimi korzeniami. Szef grupy parlamentarnej Henrik Vinge wnosząc o głosowanie nad wotum zaufania dla Morgana Johanssona podkreślił, że Szwecja doszła do takiego miejsca, że jedynym sposobem na przeciwdziałanie przestępczości byłoby wysłanie go przedwczesną emeryturę („Vi har kommit till en punkt där den enskilt viktigaste kriminalpolitiska åtgärden är att förtidspensionera Morgan Johansson”).

Propozycja Szwedzkich Demokratów znalazła poparcie liberalno-konserwatywnych Moderatów, Liberałów i chadeków. W komentarzach zawrzało. Minister sprawiedliwości głosowanie nad wotum zaufania skomentował jako sposób prawicy na podgrzewanie atmosfery tuż przed wyborami i przejaw desperacji w obliczu coraz niższych słupków poparcia opinii publicznej. Lider parlamentarnej grupy partyjnej Moderatów Tobias Billström w wypowiedzi dla SVT użył słów, które mogłyby sugerować, że uważa Morgana Johanssona za „kłamliwą kanalję” („Han framstår som en lögnaktig kanalje”).

Magdalena Andersson zagroziła odejściem ze stanowiska premiery, jeśli minister sprawiedliwości i spraw wewnętrznych zostanie odwołany. I słusznie zarzuciła prawicy, że swoim wnioskiem prowokuje kolejny kryzys rządowy. Szefowa chadecji Ebba Busch, żeby uniknąć głosowania, podczas niedzielnej debaty liderów w TV4 złożyła propozycję, która zdradza jak prawica korzysta z demokratycznych narzędzi do rozgrywek politycznych. Zaproponowała, że jej partia nie złoży kolejnego wniosku o głosowanie nad wotum zaufania do wyborów, o ile Morgan Johansson podda się do dymisji. Pod jej propozycją podpisał się też szef Liberałów Johan Pehrson. A wkrótce to samo obiecali Moderaci. Ulf Kristersson w komentarzu dla SVT powiedział, że rząd może rozwiązać szybko sytuację odwołując nielubianego przez prawicę polityka. Jimmie Åkesson na swoim koncie na Twitterze podkreślił, że nie zamierza składać żadnych obietnic, tylko dlatego, że Socjaldemokraci pozbędą się „exceptionellt usel, minister” – wyjątkowo beznadziejnego ministra.

O godzinie 12:00 we wtorek, 7 czerwca 2022 odbyło się głosowanie w Riksdagu. Za odwołaniem Morgana Johanssona głosowało 174 osób. 97 głosowało przeciwko, 70 wstrzymało się od głosowania, 8 osób było nieobecnych podczas głosowania. Zabrakło 1 głosu, żeby minister spraw wewnętrznych i sprawiedliwości został odwołany. Co pokazuje jak wejście do Riksdagu Szwedzkich Demokratów namieszało w polityce. Obecny rozkład sił zmusza wszystkich do politycznych gierek, odchodzenia od swoich ideałów, chodzenia na niewygodne kompromisy, fraternizowania się z populistami. Moim zdaniem na niekorzyść i dla partii, i dla kraju.

Buycoffee.to

Jeśli chcesz docenić moją pracę włożoną w napisanie tego artykułu postaw mi wirtualną kawę.

buycoffee.to/szkicenordyckie

LH.pl

Jeśli chcesz docenić moją pracę możesz mnie wesprzeć kupując usługi u polskiego dostawcy hostingu: https://www.lh.pl, u którego od początku tworzę Szkice Nordyckie na własnej domenie. Z moim partnerskim kodem rabatowym: LH-20-57100 otrzymasz obniżony koszt hostingu w pierwszym roku o 20% a ja prowizję od LH.pl tak długo jak będziesz ich klientem / klientką.

Źródła – Jak wotum zaufania w Szwecji rozgrywa politykę:

  1. Kristoffer Törnmalm „Flest misstroendeförklaringar under Löfvens regeringstid”, www.svt.se, 24.12.2021. Dostęp: 26.12.2021, godz. 13:51.
  2. Josefin Silverberg, reporter Nils Stahle”Morgan Johansson sitter kvar efter misstroendeomröstningen”, www.svt.se, 7.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 17:41.
  3. Kajsa Ekström „Andersson: Oppositionen har missbrukat misstroendeverktyget”, www.svt.se, 7.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 19:45.
  4. Sebastian Strandberg „Misstroendet mot justitieministern – på 60 sekunder”, www.svt.se, 3.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 19:48.
  5. Josefin Silverberg „SVT:s politikreporter: Vi får se om sista ordet är sagt”, www.svt.se, 7.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 20:08.
  6. „Amineh Kakabaveh lägger ner sin röst: Funderat jättemycket”, www.svt.se, 7.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 20:17.
  7. Helena Sjögren „SVT:s Mats Knutson: Låter nära till hands att fälla Morgan Johansson”, www.svt.se, 6.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 20:43.
  8. Matilda Nyberg „Politisk vilde och ständig vågmästare – vem är Amineh Kakabaveh?”, www.svt.se, 6.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz: 20:48.
  9. Gustav Schön „Magdalena Andersson har eskalerat situationen ytterligare”, www.svt.se, 6.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 21:01.
  10. Ann Törnkvist „Kakabaveh träffar regeringen i eftermiddag – Bollen ligger hos dem”, www.svt.se, 6.06.2022. Dostęp: 7.06.2022, godz. 21:04.
  11. Maria Makar „Röster om en eventuell regeringskris: Hur kan man sätta igång med sådant här nu?”, www.svt.se. 6.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 12:34.
  12. Sepáram Damon Dastory, Kristoffer Törnmalm, Albin Lindström, Helena Sjögren „KD, M och L:s erbjudande: Inga fler misstroenden innan valet”, www.svt.se, 5.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 12:41.
  13. Sepáram Damon Dastory „Statsministern om M-ledaren: Vad är hans nästa drag – ska han fälla utrikesministern?”, www.svt.se. 5.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:07.
  14. Sepáram Damon Dastory „Moderaternas partisekreterare om statsministerns känga: Vårdslöst”, www.svt.se, 4.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:18.
  15. TT, Sarah Ibrahim „Anderssons känga mot Kristersson: Hans ledarskap håller inte”, www.svt.se, 4.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:20.
  16. Clarence Frenker, George Adam”Magdalena Andersson (S): Visat att de är beredda att ta ansvar för Sverige”, www.svt.se, 3.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:30.
  17. Jennie Wahlgren „C:s gruppledare: Samtliga har ställt sig bakom”, www.svt.se, 3.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:45.
  18. TT, Nils Jönsson, Desirée Persson”SD väcker misstroende mot Johansson”, www.svt.se, 2.06.2022. Dostęp: 8.06.2022, godz. 13:53.