Kategorie
Kraje nordyckie

Kontrakt aborcyjny gwarantem prawa do aborcji w Szwecji?

Kontrakt aborcyjny ma zagwarantować Szwedkom dostęp do aborcji. Na taki pomysł wpadła szwedzka chadecja. Zaostrzenie prawa aborcyjnego w USA po orzeczeniu Sądu Najwyższego z piątku 24 czerwca 2022 unieważniającym wyrok w sprawie Roe v. Wade z 1973 wywołało poruszenie w Szwecji. Tym bardziej, że obecnie prawo aborcyjne można zmienić jedną decyzją Riksdagu. Premiera Magdalena Andersson skomentowała sytuację w Stanach, pisząc na swoim koncie na Instagramie, że „podobne prawicowo – konserwatywne siły istnieją też w Szwecji”. I ostrzega, że praca na rzecz praw kobiet musi trwać nieustannie. Annie Lööf na łamach „Svenska Dagbladet” przypomniała, że w obrębie Chrześcijańskich Demokratów i Szwedzkich Demokratów jest ruch dążący do ograniczenia prawa do aborcji w Szwecji. Dziennikarz Max V Karlsson na początku czerwca przypomniał na swoim koncie na Twitterze wywiad z 2018, w którym Dan Salomonsson zapytał Ebbę Busch, czy istnieje jakaś zapalna dla niej kwestia, której jednak nie porusza, ponieważ nie ma dla niej poparcia opinii publicznej. Po długiej chwili zastanowienia liderka Chrześcijańskich Demokratów wymieniła aborcję, podkreślając, że planując ją mamy do czynienia z dwoma osobami wymagającymi ochrony. A Lisa Aggeborn na łamach Morgontidningen.se pokazała punkt po punkcie, jak lansowane w mediach oficjalne stanowisko Kristdemokraterna w kwestiach aborcji odbiega od działalności jej członków. Jeszcze w maju tego roku Alice Bah Kuhnke, była ministra demokracji, a obecnie europarlamentarzystka z ramienia Partii Zielonych apelowała na łamach „Expressen”, żeby Chrześcijańscy Demokraci skończyli z hipokryzją. I pytała zaniepokojona: „Jak KD chce zmienić szwedzkie prawo aborcyjne?”. Bo zastanawianie się, czy prawo do aborcji w Szwecji jest równie kruche jak w USA stało się ostatnimi czasy bardzo aktualne.

kontrakt aborcyjny Szkice Nordyckie Anna Dutka

Czy kontrakt aborcyjny zapewni nienaruszalność dostępu do aborcji w Szwecji?

Do wyborów w Szwecji zostało 69 dni. I każde słowo jakie teraz pada może się odbić na ich wyniku. Gdy więc tyle osób wywołało temat antyaborcyjnych dążeń w Szwecji, siłą rzeczy Kristdemokraterna musieli jakoś na to zareagować. To partia słynąca ostatnio z populistycznych wypowiedzi i akcji. Ale też niekonsekwencji. Niedawno Ebba Busch musiała odpowiadać na pytania, czy szwedzka chadecja nagina historię.

Natychmiast więc liderka KD pojawiła się na konferencji prasowej. Przedstawiła oficjalne stanowisko swojej partii zapewniając, że Chrześcijańscy Demokraci będą bronić szwedzkiego prawa do aborcji. I wyjęła z teczki kartkę papieru informując, że przygotowała na dowód tego kontrakt aborcyjny. Odczytała jego krótką treść i zapowiedziała, że będzie prosić pozostałych liderów partii o podpisanie się pod dokumentem, który nazwała kontraktem ze Szwedkami. Kilkuzdaniowy tekst przypomina, że szwedzkie prawo aborcyjne zostało ustanowione w 1974. Że daje kobietom prawo do aborcji do końca 18 tygodnia ciąży. Po upływie tego czasu gwarantowane jest prawo do aborcji za zgodą Socialstyrelsen. A kończy go deklaracja. „My, podpisani pod tym dokumentem popieramy szwedzkie prawo do aborcji i obiecujemy je bronić, jeśli zostałoby zaatakowane przez siły wewnątrz kraju lub ze strony Unii Europejskiej” (po szwedzku tutaj).

PR zamiast konkretów

Rzecz w tym, że kontrakt aborcyjny to w opinii wielu osób jedynie medialna zagrywka, która ma niewiele wspólnego z obroną prawa Szwedek do aborcji przez Chrześcijańskich Demokratów. Peter Gustavsson na łamach Aftonbladet.se stwierdził wręcz, że:

„KD w kwestiach prawa do aborcji budzi tyle samo zaufania co SD w kwestiach rasizmu”.

Peter Gustavsson

I przypomina, że Szwedzcy Demokraci wyznają zasadę „zera tolerancji dla rasizmu”. Tove Lifvendahl w podcaście Ledarredaktionen SvD „Abort, kärnkraft och Natoansökan” (dostępny na Spotify) przypomniała, że to właśnie Chrześcijańscy Demokraci zerwali Decemberöverenskommelsen (DÖ), więc Ebba Busch ma świadomość, że tego typu porozumienia mają zerowe znaczenie dla ich trwałości. Kontrakt aborcyjny nazwała teatrem. Lena Mellin w podcaście „Aftonbladet” – En runda till, w odcinku „Nato, Busch och matkassan från helvetet” (dostępny na Spotify) stwierdziła, że zobowiązanie Ebby Busch przypomina jej obietnicę w stylu: będę sprzątać mój pokój w każdą sobotę. Ale najlepiej podsumowała sytuację liderka Partii Zielonych. Märta Stenevi na swoim koncie na Twitterze napisała, że Szwedki nie potrzebują sztuczek PR-owych, tylko zagwarantowanego w ustawie zasadniczej prawa do aborcji. I zwróciła się z pytaniem do Ebby Busch, czy jest gotowa poprzeć taką zmianę? Podczas rozmowy w studio Aktuellt SVT zasugerowała jej też, żeby zebrała najpierw podpisy przedstawicieli własnej partii, którzy nie tylko agitują, ale też głosują przeciwko aborcji. A to właśnie sprawia, że gdy do debaty publicznej trafia kwestia aborcji, wpływa to negatywnie na poparcie dla Chrześcijańskich Demokratów. Kontrakt aborcyjny byłby sposobem na wyłączenie kwestii aborcji z kampanii przedwyborczej. Ostatnią rzeczą, jakiej życzyłaby sobie partia to dyskutowanie na ten temat w tak gorącym i kluczowym dla nich okresie.

Czy Chrześcijańskim Demokratom można wierzyć?

Politolożka z Södertörns högskola Marja Lemne podkreśla dodatkowo w komentarzu dla Aftonbladet.se, że taki kontrakt aborcyjny z prawnego punktu widzenia nie ma żadnego znaczenia. A osoby, które się pod nim podpiszą będzie można jedynie oskarżyć o złamanie obietnicy. A że politycy szwedzkiej prawicy potrafią je łamać już wiemy. Lubią je też składać, co udowodnił Ulf Kristersson, który tłumaczył się potem z danego słowa Hédi Fried. Na słowo Chrześcijańskich Demokratów też średnio można liczyć, o czym niejednokrotnie się przekonaliśmy. Przed wyborami w 2018 Ebba Busch jeździła po kraju z „kontraktem ze szwedzkimi seniorami” [„kontrakt med Sveriges äldre”]. Jej partia zobowiązywała się w nim do stania zawsze po stronie osób starszych. Dwa lata później – jak podaje portal Nyamitten.se – rządzona przez KD gmina Huddinge chciała zlikwidować całą opiekę dla seniorów, bo uznała ją za zbyt kosztowną.

Ebba Busch zapewniała, że zawsze nawet „za 20 lat” jej partia będzie się trzymać z dala od Szwedzkich Demokratów. 4 lata po wypowiedzeniu tych słów jej obietnica obróciła się w pył.

Amnesty International zwróciło się niedawno do liderów szwedzkich partii z prośbą o sygnowanie „najkrótszej listy z podpisami”, w której zadeklarują się do przestrzegania praw człowieka po wyborach. Swojego podpisu nadal nie złożyła Ebba Busch, lider konserwatywno-liberalnych Moderatów Ulf Krisersson i szef Szwedzkich Demokratów Jimmie Åkesson.

Czy Chrześcijańscy Demokraci są antyaborcyjną partią?

Zobaczmy więc na ile lansowany w mediach kontrakt aborcyjny, który ma być gwarantem nienaruszalności prawa aborcyjnego w Szwecji pokrywa się z działalnością członków partii.

Partia została założona w 1964 przez zielonoświątkowca Lewi Pethrusa i pastora Birgera Ekstedta. Obaj panowie byli przeciwnikami aborcji. Lewi Pethrus był założycielem antyaborcyjnej organizacji Rätt till liv [Prawo do życia]. Długoletni lider partii Alf Svensson zrewidował swoje stanowisko w kwestii dostępu do aborcji dopiero, gdy jego żona zachorowała w czasie ciąży, co niosło ryzyko uszkodzenia płodu. Opowiada o tym w dokumencie „Partiledare av Guds nåde” w reż. Jespera Henke, dostępnym na SVT Play. Ale na Kristdemokraterna ciąży łatka partii o ciągotach antyaborcyjnych nie tylko z powodu zaszłości historycznych. W 2008 roku pisałam o tym, że w obrębie partii wyłoniła się grupa jej członków z zamysłem stworzenia partii antyaborcyjnej. Pomysł upadł po tym, jak spadło poparcie opinii publicznej dla KD.

Gdy chadek Mikael Oscarsson dostał się do Riksdagu był jednocześnie przewodniczącym organizacji Ja till Livet [Tak dla Życia], którą założył w 1991. Organizacja była znana z kontrowersyjnych kampanii. Wyprodukowała m.in. reklamę, która była puszczana w kinach przed filmami, na które chodziły kobiety. W reklamie można było usłyszeć dźwięk bijącego serca, któremu towarzyszył tekst „Właśnie teraz słyszymy uderzenie serca nienarodzonego dziecka w wieku 28 dni”. Reklama sprawiała, że zdegustowane kobiety rezygnowały z oglądania filmów i opuszczały w proteście kina. Oscarssonowi zarzucono, że wykorzystał ruch antyaborcyjny, żeby dostać się do parlamentu. Ówczesny szef partii Alf Svensson zmusił go do rezygnacji ze stanowiska w Ja till Livet. Polityk kontynuował jednak swoją działalność domagając się w Riksdagu zaostrzenia dostępu do aborcji. Chciał wprowadzić np. obowiązkowe rozmowy z kuratorem lub położną, które kobiety musiałyby odbywać przed i po aborcji. Domagał się obniżenia prawa do aborcji do 12 tygodnia ciąży. A samą aborcję nazywał „uśmiercaniem” [avlivning].

Inny chadek Lars Adaktusson zasłynął z tego, że w latach 2014 – 2018 głosował w Parlamencie Europejskim 22 razy przeciwko aborcji. Występował też na konferencji z udziałem homofonów i zwolenników zakazu aborcji. Chadek z Mora Lennart Sacrédeus podkreślał, że Chrześcijańscy Demokraci mają „wizję zero w sprawie aborcji” a partia „stoi po stronie praw nienarodzonych”. Polityk w nadchodzących wrześniowych wyborach do Riksdagu startuje z Dalarna. Na liście wyborczej zajmuje 2 miejsce.

Sarah Havneraas (obecnie Kullgren) była architektką „nowego feminizmu” lansowanego przez partię w 2021. Została wybrana na przewodniczącą grupy kobiet w obrębie partii i ekspertkę ds. równouprawnienia. Chwilę potem ujawniono jej powiązania z ruchem antyaborcyjnym. Okazało się, że była członkinią zarządu Människovärde, organizacji która powstała z połączenia antyaborcyjnej organizacji Provita i Ja till Livet.

Ebba Busch, szefowa Chrześcijańskich Demokratów od 25 kwietnia 2015, podczas jednej z parlamentarnych debat okazała się zwolenniczką klauzuli sumienia. Stała na stanowisku, że położne szwedzkie powinny mieć prawo do odmowy wykonania aborcji. I jednocześnie twierdziła, że wprowadzenie klauzuli sumienia w żaden sposób nie ograniczy dostępu do aborcji w Szwecji.

Nie dla pomocy cudzoziemkom w przeprowadzaniu aborcji

Gdy Szwecja chciała zliberalizować prawo rozszerzając dostęp do aborcji również dla cudzoziemek, w obrębie Chrześcijańskich Demokratów zawrzało. A oburzenie było tak duże, że na kolejny zjazd partii – riksting – członkowie KD przygotowali ok. 30 uchwał z propozycjami zaostrzenia prawa aborcyjnego w Szwecji.

Jeszcze w październiku 2017 przewodnicząca Kristdemokraterna Ebba Busch wraz z drugą wiceprzewodniczącą partii Emmą Henriksson na łamach chrześcijańskiego portalu „Dagen.se” pisały, że brak wytyczenia górnej granicy aborcji jest etycznie wątpliwy. W artykule czytamy niepokojący nagłówek: „Ebba Busch Thor: Abortlagen kan behöva ses över” [Prawo aborcyjne być może należy zrewidować]. Polityczki uważają, że powinno się wprowadzić „marginesy bezpieczeństwa” dla późnych aborcji. A w dalszej części artykułu piszą, że zmniejszeniu ich całkowitej liczby służyłoby wprowadzenie nowej dopuszczalnej granicy, nie do końca 18 a do końca 12 tygodnia ciąży. Gdy tekst został opublikowany 5,4 % aborcji wykonywano pomiędzy 12 a 18 tygodniem ciąży, 1 % powyżej 18 tygodnia. „Nigdy nie pozostaniemy neutralne wobec etycznego dylematu, jaki oznacza każda aborcja” – zakończyły swoje wywody polityczki Chrześcijańskich Demokratów.

Nie dla medycznej aborcji w domu

Gdy w 2021 zaproponowano zmianę prawa aborcyjnego i wprowadzenie możliwości przeprowadzenia medycznej aborcji w domu, to właśnie Chrześcijańscy Demokraci byli początkowo jedyną partią, która sprzeciwiała się temu. Za zmianą prawa był zarówno Svenska barnmorskeförbundet [Szwedzki Związek Położnych], jak i naukowcy. Profesor Kristina Gemzell Danielsson z Karolinska Instytutet przypomniała wówczas, że najwyższa pora zmienić prawo. Gdy je tworzono była jedynie możliwość przeprowadzenia chirurgicznej aborcji. A zapis mówiący, że aborcję należy przeprowadzać jedynie w szpitalu nie nadążał za rozwojem nauki. Statystyki pokazywały jasno, że 96% aborcji było aborcjami medycznymi. Uważano więc za zbyteczne fatygowanie kobiet do szpitala, żeby zażyć tabletkę.

Społeczeństwo szwedzkie popiera prawo do aborcji

Społeczeństwo szwedzkie popiera prawo do aborcji. A przypominanie wyborcom tuż przed wyborami, że lansowane w mediach stanowisko Chrześcijańskich Demokratów różni się od działalności jej członków może odbić się negatywnie na wynikach wyborów. Alice Bah Kuhnke we wspomnianym artykule „Säg sanningen – hur vill KD förändra aborträtten?” na łamach „Expressen” słusznie pisze, że:

„Ebba Busch zrobiła wszystko co w jej mocy, żeby z niemałą desperacją stonować antyaborcyjną opozycję w obrębie partii i prawdopodobnie teraz bardzo się poci”.

Alice Bah Kuhnke

Gdy więc premiera Szwecji, szefowa Partii Centrum wyartykułowały swój niepokój, był on uzasadniony. Na zlecenie Alice Bah Kuhnke w Parlamencie Europejskim ukazało się pod koniec 2021 badanie „Swedish anti-gender movements”, które pokazuje, że Chrześcijańscy Demokraci i Szwedzcy Demokraci to dwie partie, które najczęściej próbują zaostrzyć w Szwecji prawo do aborcji. W programie partii Kristdemokraterna mówi się, że „prawo do życia należy ukonstytuować prawnie”. W programie medyczno-etycznym wspomina się, że „niemożliwe jest, żeby państwo pozostawało neutralne wobec etycznych dylematów związanych z aborcją”. A „aborcja oznacza zgaśnięcie życia”.

Liberałowie w odpowiedzi na ostatnie wydarzenia wyszli z inicjatywą takiej zmiany szwedzkiej ustawy zasadniczej, odpowiednika naszej konstytucji, żeby gwarantowała Szwedkom prawo do aborcji. Rzecz w tym, że to partia, która walczy, żeby w ogóle wejść do Riksdagu. A jeśli jej się powiedzie, to będzie mieć marginalne znaczenie dla procesu decyzyjnego, w którym tak czy siak będzie zależna od swoich prawicowych sojuszników. W tym od Chrześcijańskich Demokratów. Czy można więc ufać deklaracjom partii o tak znikomym wpływie na szwedzka politykę? I o takich konotacjach politycznych?

Szefowa Partii Centrum uważa, że podstawowe prawa nie powinny podlegać trendom politycznym. W tekście opublikowanym na łamach Aftonbladet.se razem z parlamentarzystką Sofią Nilsson „Säkra aborträtten i svenska grundlagen” chce nawet iść dalej od Liberałów. Uważa, że nie tylko prawo do aborcji, ale kompleksowo zdrowie reprodukcyjne musi być chronione w ustawie zasadniczej. Tak dzieje się już w Republice Południowej Afryki a Francja ogłosiła niedawno projekt ustawy, który ochroni prawo do aborcji we francuskiej konstytucji. Liderka Centerpartiet podkreśla też, że:

„Prawo kobiet do stanowienia o własnym ciele jest wolnością i prawem o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania demokracji”.

Antyaborcyjna polityka pogarsza sytuację ekonomiczną kraju

Na ważny aspekt związany z dostępem do aborcji zwraca uwagę wynik metaanalizy wykonanej przez amerykański Economic Policy Instytut. Naukowcy znaleźli potwierdzenie, że brak dostępu do aborcji przyczynia się do pogarszania sytuacji ekonomicznej kraju. Dodatkowo ma aspekt klasowy, bo dotyka osoby najuboższe. Pisze o tym Martin Klepke w artykule „Abortmotståndare värnar klassamhället” opublikowanym na łamach Arbetet.se. Kobiety, którym odmówiono prawa do aborcji rezygnowały z kształcenia, którego nie mogły pogodzić z niechcianym macierzyństwem. W dalszej konsekwencji wchodziły później na rynek pracy, często na część etatu, a bez wykształcenia nie miały szans na dobrze płatną pracę. Co prowadziło w przyszłości do pogorszenia ich sytuacji finansowej. Zauważono w badaniu korelację pomiędzy wprowadzeniem w latach 70. w USA prawa do aborcji a wzrostem gospodarczym. W krajach z restrykcyjnym dostępem do aborcji panują duże różnice klasowe, są obszary biedy i narastające problemy społeczne. Pytanie więc w czyim interesie jest tworzenie stref biedy z niewykształconym społeczeństwem zależnym od zasiłków?

Czy Szwedki mogą spokojnie spać?

Jesper Sandström we wspomnianym podcaście Ledarredaktionen SvD przypomina, że zagwarantowanie prawa do aborcji w ustawie zasadniczej nie jest „magicznym rozwiązaniem”. Każde prawo da się zmienić, pytanie jak szybko. To, że pozostałe partie w Szwecji popierają prawo do aborcji nie oznacza, że Szwedki mogą spokojnie spać. Jeśli w nadchodzących wyborach wygrają niebiesko-brunatni to istnieje ryzyko, że przy ich większości parlamentarnej może dojść do zaostrzenia obecnego prawa. Wiceprzewodnicząca konserwatywno-liberalnych Moderatów Elisabeth Svantesson w przeszłości była związana z antyaborcyjną organizacją Ja till livet. A Liberałowie idą do wyborów podkreślając cały czas swoje zaufanie do lidera Moderatów. Tak, moi Drodzy, to będą bardzo ważne wybory.

Polecam:

  • W Dimedic bez wychodzenia z domu możesz otrzymać receptę na antykoncepcję awaryjną. Sprawdziła to u siebie na Instagramie Ania.
  • Warszawski Instytut Zdrowia Kobiet oferuje ginekologię od A do Z, pisze o tym „Wyborcza„.
  • Aborcyjny Dream Team udziela pomocy w przypadku niechcianej ciąży: strona na Facebooku.

Buycoffee.to

Jeśli chcesz docenić moją pracę włożoną w napisanie tego artykułu postaw mi wirtualną kawę.

buycoffee.to/szkicenordyckie

LH.pl

Jeśli chcesz docenić moją pracę możesz mnie wesprzeć kupując usługi u polskiego dostawcy hostingu: https://www.lh.pl, u którego od początku tworzę Szkice Nordyckie na własnej domenie. Z moim partnerskim kodem rabatowym: LH-20-57100 otrzymasz obniżony koszt hostingu w pierwszym roku o 20% a ja prowizję od LH.pl tak długo jak będziesz ich klientem / klientką.

Źródła – kontrakt aborcyjny:

  1. Film dokumentalny „Partiledare av Guds nåde”, reż. Jesper Henke, SVT Play.
  2. Podcast Ledarredaktonen SvD, „Abort, kärnkraft och Natoansökan”, 1.07.2002.
  3. Podcast „Aftonbladet” – En runda till, odcinek ”Nato, Busch och matkassan från helvetet”, 29.06.2022.
  4. Podcast „SvD” – Politiken, odcinek 68. „Kan vi abortera valrörelsen?”, 29.06.2022.
  5. Jenny Martorell „Debatt mellan Busch och Stenevi om svensk aborträtt”, svt.se, 27.06.2022. Dostęp: 1.07.2022, godz. 11:10.
  6. Jenny Martorell „KD vill se underskrifter på abortkontrakt”, svt.se, 27.06.2022. Dostęp: 1.07.2022, godz. 12:07.
  7. Adrian Ericson „Busch presenterade abortkontrakt: Kontrakt med Sveriges kvinnor”, aftonbladet.se, 27.06.2022. Dostęp: 1.07.2022, godz. 12:11.
  8. Ebba Busch Thor, Emma Henriksson „Ebba Busch Thor: Abortlagen kan behöva ses över”, dagen.se, 13.10.2017. Dostęp: 1.07.2022, godz. 12:43.
  9. Lisa Aggeborn „6 KD-toppar som slirat i abortfrågan”, morgontidningen.se, 17.05.2022. Dostęp: 1.07.2022, godz. 13:20.
  10. Lillemor Idling/TT „Nu startar abortstriden”, 27.06.2007. Dostęp: 1.07.2022, godz. 14:14.
  11. Lova Olsson „Politiska stödet för aborter i hemmet ökar”, sverigesradio.se, 5.10.2021. Dostęp: 1.07.2022, godz. 14:51.
  12. Mariela Quintana Melin „Barnmorskeförbundet vill ändra abortlagen”, sverigesradio.se, 5.10.2021. Dostęp: 1.07.2022, godz. 15:11.
  13. Lisa Helgesson „Oscarsson mot partilinjen i abortfrågan”, sverigesradio.se, 18.08.2006. Dostęp: 1.07.2022, godz. 15:16.
  14. Aldo Sartori „Lars Adaktusson (KD) röstade emot aborträtt 22 gånger”, svt.se, 28.05.2019. Dostęp: 1.07.2022, godz. 20:42.
  15. Hedvig Eriksson „Ebba Busch Thor pressas om aborträtten: Det är ovärdigt”, svt.se, 12.06.2019. Dostęp: 1.07.2022, godz. 20:56.
  16. Alice Bah Kuhnke „Säg sanningen – hur vill KD förändra aborträtten?”, expressen.se, 17.05.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 7:57.
  17. Adrian Ericson „Stenevi nobbar Buschs abortkontrakt”, aftonbladet.se, 27.06.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 9:23.
  18. Peter Gustavsson „Svensk aborträtt hotas av politiker som Busch”, aftonbladet.se, 27.06.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 9:37.
  19. Anders Lindberg „Ebba Busch behöver svara om aborträtten”, aftonbladet.se, 20.05.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 9:52.
  20. Gusten Holm „Busch Thor: Barnmorskor ska få vägra utföra abort”, expressen.se, 2.05.2019. Dostęp: 2.07.2022, godz. 10:05.
  21. Fredrick Federley „Är det diktaturfasoner som gäller nu, KD?”, aftobnladet.se, 8.05.2019. Dostęp: 2.07.2022, godz. 10:38.
  22. Annie Lööf, Sofia Nilsson „Säkra aborträtten i svenska grundlagen”, aftonbladet.se, 28.06.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 10:49.
  23. Martin Klepke „Abortmotståndare värnar klassamhället”, Arbetet.se, 24.05.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 11:08.
  24. Hanna Holmqvist „Abortkritisk ledamot tar Adaktussons plats”, 12.05.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 20:21.
  25. Julia Lindvall, Kristoffer Törnmalm” Hallengren: Öppen för grundlagsskydda rätten till abort”, svt.se, 29.06.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 22:16.
  26. Tobias Svensén „Ebba Busch om KD:s hållning i abortfrågan”, gp.se, 27.06.2022. Dostęp: 2.07.2022, godz. 22:21.
  27. „Alla gånger vi vet Ebba Busch brutit ett kontrakt”, nyamitten.se, 28.06.2022. Dostęp: 3.07.2022, godz. 21:10.
  28. Max V Karlsson – konto na Twitterze.