28 lutego 2016 r. jury Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki – pod przewodnictwem Macieja Zaremby Bielawskiego („Polski hydraulik i inne opowieści ze Szwecji„, Wydawnictwo Czarne 2008) – w składzie: Ewa van den Bergen-Makała, Piotr Mitzner, Katarzyna Nowak, Lidia Ostałowska i w obecności sekretarza Nagrody: Bożeny Dudko nominowało 10 najlepszych reportaży spośród 96 zgłoszonych książek. Przypominam wszystkie publikacje i przyglądam się nominowanym tytułom również oczami innych blogerek i blogerów szukając ich faworytów i potencjalnych zwycięzców.
Karolina DOMAGALSKA – Nie przeproszę, że urodziłam. Historie rodzin z in vitro
Bernadetta Darska zwróci uwagę na wrażliwość, z jaką Karolina Domagalska pisze o osobach, które chciałyby mieć dziecko. Bohaterami reportażu są pary z Polski, Izraela i Skandynawii, hetero-, homoseksualne i samotne osoby, które łączy „dramat codzienności bez upragnionego dziecka, wieloletnie, nieskuteczne leczenie bezpłodności”. Ale też droga do rodzicielstwa: korzystają z surogatki, cudzej spermy, adoptują zarodek. Autorka, jak podkreśla Darska, skupia się na prywatności bohaterów reportażu i społecznych konsekwencjach ich decyzji.
Magdalena GRZEBAŁKOWSKA – 1945. Wojna i pokój
Reportaż historyczny przeżywa swój renesans za sprawą Magdaleny Grzebałkowskiej oddającej prawdzie wyczekiwane miejsce, powracając do przerwanych wątków historii, które świeżo po zakończeniu wojny nie miały prawa na sprawiedliwą ocenę. Patrząc na wojnę mówi o ofiarach wszystkich stron, o traumie i nienawiści przekazywanym sobie w czasach pokoju. O mechanizmach władzy, chłodnych kalkulacjach wielkiej polityki, dla której człowiek jest tylko klockiem w układance na mapie świata. Odczarowuje Magdalena Grzebałkowska mit końca wojny, który dla powojennego pokolenia był kolejnym etapem walki o przeżycie: na ruinach, na Odzyskanych Ziemiach, w czasie wielkich przesiedleń, czystek. Wraca autorka do Wrocławia, patrzy na Warszawę wyłaniającą się z ruin, przykrytą ciężką chmurą smrodu rozkładających się ciał, zatrzymuje się na pękającej tafli lodu na Zalewie Wiślanym, który pochłonie ofiary opuszczających Prusy Wschodnie Niemców, zaglądnie do poniemieckich domów, przejdzie trud tułaczki z Kresów Wschodnich. Wielki reportaż o tym, że wojna się nigdy nie kończy. Na zawsze zostaje w nas.
Wojciech JAGIELSKI – Wszystkie wojny Lary
Pani Bookowska mianowała tę książkę najlepszym reportażem 2015 roku. Podkreśla znaczenie książki dla zrozumienia radykalizmu europejskich muzułmanów, ale dodaje, że jest to też prywatna historia i opowieść o matczynej miłości, o kobiecie, która za wszelką cenę chce uchronić swoich synów przed wojną.
Michał KSIĄŻEK – Droga 816
„Kozmoblog. Dzienniki urzędnicze” rozprawił się z tą książką bezlitośnie, począwszy od wytknięcia jej błędu na mapie wewnątrz okładki, która nie pokazuje drogi 816 tylko 812. Jeśli lubicie omówienia idące własnym tropem, w sukurs nagrodom i pochwałom, to przeczytajcie koniecznie ten tekst. Miałam szeroki uśmiech, bo jednak niewiele jest takich recenzji.
Jenny Nordberg – Chłopczyce z Kabulu. Za kulisami buntu obyczajowego w Afganistanie
Ekruda o tym reportażu napisze, że jest efektem śledztwa dziennikarskiego wymagającego dużej dozy dociekliwości i uporu. Jej faworyt do Nagrody Kapuścińskiego. To pierwsza książka o bacza pusz – afgańskich dziewczynkach, które udają chłopców. Dla wielu osób w Afganistanie to wciąż magiczny sposób na urodzenie pożądanego syna. Autorka odszukała dawne chłopczyce, ich historia od „cieszącego się wolnością dziecka, przez zagubioną nastolatkę tracącą przywileje w trudnym i tak czasie dojrzewania, aż po dorosłą kobietę” przenosi nas w świat patriarchatu w wyostrzonej soczewce.
Zbigniew PARAFIANOWICZ, Michał POTOCKI – Wilki żyją poza prawem. Jak Janukowycz przegrał Ukrainę
Ma_Ruda napisze, że to dogłębne studium drogi Janukowycza od zwykłego przestępcy do pierwszoplanowego polityka, prezydenta państwa. Smutny dowód pazerności człowieka, którego krótkowzroczność doprowadziła do ruiny Ukrainę. W tej pisanej na wyśrubowanym poziomie dat, faktów książce, odkrywane są kulisy polityki europejskiej, układy, gry sił i maski, które politycy przymierzają do dokonywania autorytarnych decyzji, rozgrywania prywatnych walk. I chociaż miejscami, jak pisze Ma_Ruda reportaż ucieka w dłużyzny, a nadmiar informacji przytłacza, to jest to według niej ważna publikacja, wyczerpujące źródło poświęcone Ukrainie w lustrze współczesności. Pozycja raczej dla pasjonatów tematu, przygotowanych do tak wnikliwej analizy.
Paweł Piotr RESZKA – Diabeł i tabliczka czekolady
Autor zapuszcza się w rejony Lublina i okolic. Ma_Ruda napisze, że ten reportaż dotyka tego, co „bolesne, wstydliwe, czy w jakiś sposób nienaturalne”. Opowiedziane historie o dziewicach konsekrowanych, o zbuntowanych Betankach z Kazimierza Dolnego, opętanych nastolatkach przeplatają się z opowieściami o mieszkańcach domu społecznego, którym zablokowano dostęp do stron pornograficznych. W efekcie dostajemy prześwietloną Polskę B: trochę dziwną, trochę straszną, trochę śmieszną.
Åsne Seierstad – Jeden z nas. Opowieść o Norwegii
Anders Behring Breivik i masakra na wyspie Utøya to przyczynek do zastanowienia się, skąd biorą się szaleńcy gotowi do tak skalkulowanych i przeprowadzonych z zimną krwią aktów terroryzmu. Seierestad pokazuje Norwegię na tle najważniejszych społeczno-obyczajowych zmian. Bardzo wnikliwa lektura do studiów nad współczesnością. Trudno zrozumieć Norwegię bez przeczytania tego reportażu.
Katarzyna Surmiak-Domańska – Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość
Rasizm potrzebuje niewiele, żeby wybuchnąć i tchnąć nowe życie w kolejne pokolenia. Ci, którzy sądzili, że Ku Klux Klan umarł śmiercią naturalną zdziwią się, jak dobrze się ma we współczesnym społeczeństwie amerykańskim. Żywy wciąż mit wielkości białego człowieka odrodził się w kolejnej odsłonie: z własnym programem telewizyjnym, własnym „białym” miasteczkiem i ogromnym poczuciem zagrożenia rasy, która oto po raz kolejny wyłania się, żeby walczyć o przetrwanie. Prześladowanie Afroamerykanów, dzisiaj w poczuciu wielu osób, zamieniło się w dyskryminację białych. Historia nieco się odwraca. Rasizm nie ma koloru skóry. Biali nie dostrzegają dyskryminacji czarnych; czarni czują się gorzej traktowani przez kolor skóry. W białych narasta poczucie, że kolorowi dostają więcej niż im się należy w ramach polityki afirmatywnej. Czarni oczekują lepszego traktowania po latach niewolniczej służby. Człowiek zawsze będzie musiał zapłacić za swoją chciwość, udowadnia Katarzyna Surmiak-Domańska, której reportaż pokazuje przecież w dużej mierze efekty politycznych decyzji, zgodnie z którymi ubezwłasnowolniono grupy społeczne w imię interesów uprzywilejowanych warstw, na zawsze zaszczepiając im nienawiść rasową.
Małgorzata SZEJNERT – Usypać góry. Historie z Polesia
Polesie z jego historyczną odrębnością znika, pisze Natalia Szumska z „Kroniki Kota Nakręcacza”, zachęcając do przeczytania tej książki. 150 lat z życia Polesia nie układa się w monografię krainy. Szejnert opisuje ją własnym, osobnym pociągnięciem: to tu miał być legendarny grób Owidiusza, tu wyprawiła się polarniczka Louis Boyd, zamieszkał jednoręki i jednooki Carton de Wiatr. To tu urodził się i wychował Ryszard Kapuściński.
Buycoffee.to
Jestem wdzięczna, że doceniasz moją pracę włożoną w napisanie tego artykułu.
LH.pl
Z moim partnerskim kodem rabatowym LH-20-57100 u polskiego dostawcy hostingu: https://www.lh.pl, otrzymasz obniżony koszt hostingu w pierwszym roku o 20% a ja prowizję tak długo jak jesteś ich klientem / klientką.