Zabawne wspomnienia syna o sławnym ojcu, z jednej strony pisarzu o światowej renomie z drugiej koneserze marcepanów i chałwy, który w ukryciu zajadał się słodkościami a żonie oświadczył się posyłając jej zamiast kwiatów tort. To książka, która pokazuje, że można mieć szczęśliwe dzieciństwo, jeśli trafi się na rodziców, którzy potrafią i kochać i wychowywać. W każdej przytaczanej przez Tomasza Lema anegdocie jest dużo ciepła i wdzięczności za wspaniałe dzieciństwo i możliwość czerpania garściami z wielkości ojca.
Ta lektura to też pełna ciepłego humory wycieczka historyczna do początków PRL, który dzięki swoistemu poczuciu humoru Stanisława Lema wygląda jak ciąg dalszy filmów Barei. Autor w niezwykły sposób pokazał, że na wielkość człowieka składa się tysiące drobnych rzeczy, wiele własnych wyborów, świadomość dążenia do celu, umiejętność ich stawiania a potem umiejętność twórczego ich rozwijania. Lem ojciec umiał cieszyć się życiem i przekazał tę radość na syna. Potrafił też dzielić się życiem, przygarniając zagubione psy, koty. Miał umiejętność obracania codzienności w anegdotę, bycia roztargnionym, gdy tego wymagał ciężar chwili, dzięki czemu z tym większą lekkością szedł dalej przez życie.
Ten koneser słodkości i radości życia pisał książki, które trudno byłoby nazwać słodkimi, czy zabawnymi. Wygląda na to, że zapewniając najbliższym najradośniejsze chwile, dla odmiany mroki i trudności kontestował między wierszami swojej twórczości, rozliczając się tam ze zmorą swoich czasów.
Wiem teraz, że cenił Luisa Buñuela a sklepem, w którym zatracał się bez reszty był budowlany Bauhaus. W domenie nut był analfabetą. Gdy rozchorował się na cukrzycę , uznał, że „akt samobójstwa, polegający na zamknięciu się w gabinecie z pięciokilową puszką tureckiej chałwy, nie byłby wcale takim złym pomysłem.”. Wiem, też, że sięgnę znowu do jego twórczości, która po lekturze tej książki nabrała dla mnie nowego znaczenia.
Tomasz Lem, Awantury na tle powszechnego ciążenia., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.