Kategorie
Non-nordic

Czarna topiel – Joyce Carol Oates

Historia Kelly Kelleher przypomina historie czytane w prasie. O młodych, ambitnych dziewczynach, którym świetne wykształcenie nie wystarczyło do zrobienia kariery, ale którym odpowiednie koneksje pozwoliły zaistnieć w lepszym świecie. Uwodzone przez starszych panów: polityków, biznesmenów powoli zamieniają się w śliczne, tanie panie do towarzystwa. Ich los to obciąganie fiutów coraz starszych, grubszych, wyłysiałych panów, którzy u schyłku kariery przeżywają wszelkie urojone i nieurojone traumy znudzenia, starzenia, świadomości zbliżającego się końca kariery, młodości.

Historia o Kelly to jednocześnie kolejna prawdziwa historia, która w swoim czasie w USA złamała karierę senatora Edwarda Kennedy’ego. Joyce Oates („Mama odeszła„) pisząc o niej pisze jednak o czymś więcej. O samotności, powtarzalności losu kobiecego. O stale pojawiającym się motywie młodej, pięknej kochanki, która robi karierę przez łóżka starszych bogatych panów. Ich historie lubią się powtarzać. Nie dlatego, że tak chcą, lecz dlatego, że tak wybierają ci, którzy wygrywają w nich swój los. Oates wydaje się kiwać palcem w stronę naiwnych, uwodzonych dziewczyn. Mężczyźni zawsze dbają najpierw o siebie, mówi. Zawsze najpierw ratują siebie, swoje życie, karierę. Młoda dziewczyna jest uroczym dodatkiem, który biorą na zasadzie „należy mi się, bo jestem tym kim jestem”. Gdy kończy się ich młodość, gdy pojawia się inna, bardziej atrakcyjna lub po prostu nowa dziewczyna, zaczyna się zabawa od nowa. Młode naiwne utwierdzane w swojej naiwności, otaczane złudną nadzieją lepszej przyszłości dają się wykorzystać, dają się rozkochiwać, dają sobie wmawiać, że są jakąś ważną częścią życia kolejnego zblazowanego bogatego pana.

Kelly Kelleher liczyła na wyrwanie się z życia, które ją nudziło, zamykało w prowincjonalnym zaduchu, drobnomieszczańskim uścisku nudy. Chciała, jak tysiąc podobnych do niej ambitnych dziewczyn zasmakować czegoś innego. Zachłysnęła się wielkim światem, który okazał się dla niej okrutną nauczką. Oates zawsze opowiada się po stronie kobiet, broni je i ostrzega opowiadając kolejne historie o ich nadziejach, marzeniach. Pokazuje powtarzalność kobiecego losu, który ginie w męskich objęciach, skazuje się na niedolę w męskim świecie.

Joyce Carol Oates, Czarna topiel., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1995. Przełożyła Joanna Gołyś. Tytuł oryginału „Black Water”, 1992.