Dwoje, idealnie do siebie dobranych ludzi. Kochają się i mają wspólną pasję – odkrywanie świata, które dla niej jest tym, co dobre, dla niego „oddzielaniem życia od śmierci”. Wolni, bez zobowiązań, jadą do Afryki, do Azji. Podróżują tak długo, jak pozwalają pieniądze. Żyją jak koczownicy. Wracają do kraju, żeby zarobić na roczną podróż do Indii. To, co ich łączy, wkrótce ich podzieli. Grażyna Jagielska odważyła się na rzecz niezwykłą, na opowiedzenie, tego, co zazwyczaj jest wyłącznie intymnym przeżywaniem. Zdobyła się na przełomowy odruch odwagi, żeby uratować w sobie ostatnie fragmenty człowieka. Desperacko szukając pomocy, skazana na autodestrukcyjny strach i lęk o każdy dzień rozstania, śledząc kolejne wyprawy męża na ekranach międzynarodowych serwisów informacyjnych, eksploatuje się. Wyniszcza się emocjonalnie w oczekiwaniu na telefon. Zamienia się w strzęp człowieka w oczekiwaniu na najgorsze. Trafia do kliniki psychiatrycznej z objawami stresu bojowego.
To niezwykłe świadectwo oddania i wspólnego przeżywania świata potwierdza, że istnieje i jest możliwe uczucie idealne. Okazuje się jednak, że właśnie ta bliskość emocjonalna, to współodczuwanie może być destrukcyjne. W sugestywnych, nasyconych gęsto emocjami obrazach Grażyna Jagielska opowiada o swoim unicestwianiu się, o zanikaniu czucia świata, oddalaniu się od przyjaciół, własnych dzieci, zamykaniu w sobie. Ze strachu o męża.
Grażyna Jagielska tworzy opowieść, która zamienia się w przejmujący dokument o życiu we dwoje, które z czasem staje się życiem poza sobą razem. O „momentach pełnej obecności”, gdy człowiek jest we właściwym miejscu o właściwej porze, ale osobno. Pisze o odmiennym pojmowaniu bycia razem, które dla niej jest dzieleniem tej samej pasji, dla niego szukaniem własnej. Dla niej istotne jest bycie razem, dla niego to co robi.
Jesteśmy świadkiem ekstremalnego przeżywania, samotnej walki z niepokojami, ze strachem, stresem nie swoim a męża, który dzieli się każdą cząstką emocji z żoną. Jest mu potrzebna do emocjonalnego wyczyszczenia, zresetowania, zrzucenia ciężaru wiedzy i bycia świadkiem koszmaru wojny, rewolucji, powstań i przewrotów. Zdolność oddawania brudów świata, jaką mają wybrańcy, bez której nie mogliby inaczej niczego osiągnąć – pisze Jagielska, „zanurzają się i wychodzą czyści, bez żadnych obciążeń.”
W tym szkatułkowym studium małżeńskim, Jagielska wertuje kolejne warstwy obecności i braku. Szuka zrozumienia, wyjaśnienia. Odbywa trudną retrospektywną, oczyszczającą drogę, wywołując i jednocześnie zakopując duchy przeszłości. Jest skazana na samotną walkę, bo tylko wewnętrzną siłą jest się w stanie wyrwać z psychicznego szaleństwa. Drąży każdą wyprawę męża, analizuje każdy powrót. Szuka winnego. To wojna jest winna. Gorycz podpowiada, że praca. Desperacko chwyta się tej myśli, że dali się uwieść magii sukcesu, tego co daje kariera, zaplątali się w korporacyjnym świecie. Woli jednak szukać wytłumaczenia w pasji i chcąc ją przeżyć i zrozumieć, towarzyszy mężowi w kolejnych wyprawach. Znajduje w końcu ekscytację bycia świadkiem przełomowych wydarzeń, kluczowych dla historii chwil.
W tej autoanalizie pojawia się wiele uniwersalnych prawd i komentarzy do współczesnego świata. Jagielska pyta, kiedy ciekawość zmienia się w empatię, która ewoluuje w chłodny profesjonalizm. Zastanawia się jak przekraczać granice zaangażowania, kochania, odpowiedzialności bez niszczenia innych i siebie? To fascynująca książka, niezwykle skupiona na tym co ulotne i najważniejsze. Głęboka i mądra. Przemyślana i niezwykła do ostatniego słowa.
Grażyna Jagielska, Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym., Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2013